Kirol hitzaren adierak

Joko hitza kirolean ere erabiltzen da, baina komeni da bereiztea zer non erabili behar den. Horretan laguntzeko Euskaltzaindiaren Orotariko Euskal Hiztegiak dioena aurkezten dugu

1 kirol (T-L), kirola (V arc. ap. A, que cita RS).

Deporte, juego. "Regocijo" A. "Sport" T-L. Tr. Documentado en RS con el sentido de 'regocijo', no vuelve a encontrarse en los textos hasta el s. XX, en que lo emplean autores meridionales (tbn. en Xalbador y Herria), para significar 'deporte, juego' principalmente, acepción que se impone progresivamente. Hay kirola no ambiguo en RS, Uztapide, Xalbador y Orixe (Aitork 22). En DFrec hay 113 ejs. de kirol, 2 de ellos septentrionales. Gorua garrian ta gogoa kirolan. "Y el pensamiento en el regocijo". RS 63. Astoagaz adi kirolan ta deik buztanaz bizarrean. "Regocíjate con el asno". Ib. 116. --Zer jostaketak dituzte? --Kirolak (pillota jokubak), kartolenak (karta jokubak) [...]. IPrad EEs 1915, 100. Jemeingo zelaiaren erdian, egundañoko jai ta kirolak egin zituzten. Ag EEs 1917, 200. Euzkotarrak txapeldun dira kirol askotan. Anab EEs 1919, 63. Catalunyatarrak eta euzkotarrak kirolian ikusi ditutanean [...]. Ib. 63. Debekauta ede dagoz [...] jai-egunetan kirol eta jolasaldiak? KIkV 66 (KIkG 52 joku ta jostatzeak). Euzko-ekandu, jantza ta kirol garbi. Enb 148. Itsas-kirolak. Or Eus 388. Gorputza indartu ta sendoagotzeko berebiziko kirol eta ekiñaldiak. Eguzk GizAuz 11. Folklore izendatu oi dira, hala nola kirolak, kantak, dantza [...]. Mde Pr 41. [Nil igitur mors est]. Oi uda egun azkendu haur! / Kirolez haurrek zahar-amets? Mde Po 63. Euskaldunari oiek bezela / beste edozein kirola / seguru nago probatutzian / ongi etortzen zaiola. Uzt Sas 228. Kirola hau jokatzen da maiz egun argiz. Xa Odol 281. Kirolak deus gutirako dira; jainkozaletasuna berriz [...]. Bibl 1 Tim 4, 8 (Ker gorputz-jardunak, IBe, BiblE gorputz-ariketak, IBk gorputzeko gimnasiak). Amorioa, foot-balla eta antzeko kirolen aldean. MIH 245. v. tbn. Kk Ab II 189. Erkiag BatB 36. (Como primer miembro de comp.). Kirol-arazoetan "as" edo bateko izatera eltzen diranak. Kk Ab II 189. Polidama erabateko kirol-txapeldunari. Zait Plat 129. Kirol-norlenkak ospatuko ditu Printzearen omenez. Ibiñ Virgil 94. (Como segundo miembro de comp.). [Oi Birjin] usaiñez ortxe beratu zendun / abots-kirola soñua. 'El dulce acento de tu riente voz'. Gand Elorri 136.