tarota

arkanoak eta zaldunak Dekameronaren tarota Euskal Herriko tarota Florentziako minchiate tarota karta-sorta proventzarra lanbideen tarota Marseillako tarota tarot herrikoia tarot numerologikoa Veneziako tarota mamelukoen karta-sorta Visconti-Sforza tarota karta-sorta moriskoak

Tarotaren jokoak altxaldien jokoak dira eta triunfoekin jokatzen dira. Triunfoak arkano nagusiak dira, inoiz ez serieetako beltzak. Ezkerretik eskuinera jokatzen da, erlojuaren orratzen kontrako noranzkoan. Jokalariek serieari jarraitu behar diote, ahal bada; bestela, triunfoa jokatzera behartuta daude (aitzakia duen jokalariaren kasuan izan ezik, onartzen den jokoetan).

Puntuzko jokoak dira, batez ere, non jokoaren helburua, gutxieneko altxaldi kopuru baten ordez, karten puntu gehienak irabaztea baita.

 

Osagaiak eta hasiera

Tarotaren karta-sorta batek 56 arkano txiki eta 22 arkano nagusi ditu.

Arkano txikiak 14 kartako lau serietan banatzen dira: zenbakidunak 1etik 10era doaz eta beltzak txanka, zaldia, dama eta erregea dira. Lau serieak urreak, kopak, ezpatak eta bastoiak dira.

Arkano nagusiak 22 dira, 0tik XXIera antolatuak zenbaki erromatarrez, zeroa izan ezik. Hauek ez dute serierik osatzen, eta, bai tarotean, bai jokoetan, esanahi eta arau bereziak dituzte.

Helburua ahalik eta puntu gehien irabaztea da.

 

Arauak

Karten hierarkiak hauek dira: urreetan eta kopetan, goitik behera, 1-2-…-9-10 eta ezpatetan eta bastoietan, 10-9-…-2-1. Horien gainetik, beti, beltz guztiak daude ordena honetan, behetik gora, txanka, zaldia, dama, erregea. Eta serieetako karta guztien gainetik triunfoak daude, I-II-…-XXI ordenan.

Karten puntuazio ohikoena hau da:

XXI. triunfoak (Munduak) 5 puntu;

I. triunfoak (Aztiak) 5 puntu;

Eroak 5 puntu;

Euskal Herriko tarotaren
Mundua.
Euskal Herriko tarotaren
Eroa.
Euskal Herriko tarotaren
Aztia.

 

errege bakoitzak 5 puntu;

dama bakoitzak 4 puntu;

zaldi bakoitzak 3 puntu;

txanka bakoitzak 2 puntu.

Euskal Herriko tarotaren
errege ezpata.
Euskal Herriko tarotaren
dama urrea.
Euskal Herriko tarotaren
zaldi kopa.
Euskal Herriko tarotaren
txanka bastoia.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Altxaldi batean, lehen jokalariak serie bateko karta bat mahai gainera botatzen badu, hurrengo jokalariek serie bereko kartak bota behar dituzte.

Jokalari batek ez badu lehen jokalariak bota duen serieko kartarik, triunfo bat bota beharko du.

Jokoan zehar jokalari batek edo bikote batek irabazitako altxaldietako karta guztiak pilo batean jarriko ditu. Jokoaren bukaeran, puntuazioak kalkulatzeko, irabazitako kartak bi, hiru edo lauko pilotan bilduko dira, jokoaren arau partikularren arabera. Pilo bakoitzak, ahal den neurrian, karta baliodun bat eta baliogabeak (puntuaziorik gabeko kartak) izan behar ditu. Pilo bakoitzaren balioa dituen karta baliodunen kopuruaren araberakoa da:

karta baliodunik gabe, puntu bat;

karta baliodun bat, kartaren balioa;

bi karta baliodun, karten balioa ken bat;

hiru karta baliodun, karten balioa ken bi;

lau karta baliodun, karten balioa ken hiru.

Ez du garrantzirik nola antolatzen diren irabazitako karta guztiak piloetan. Esate baterako, pentsatu hiru jokalarirekin sei altxalditan puntu hauek lortu dituzula: 5eko bat, bi 4ko, hiru 3ko, lau 2ko, bost 1eko eta hiru karta baliogabe. Taula honetan bi era desberdinetan antolatuko ditugu eta puntuazio osoa kalkulatuko dugu:

Piloa Kalkulua Puntuak Piloa Kalkulua Puntuak
5-4-4 5+4+4-2 11 5-2-1 5+2+1-2 6
3-3-3 3+3+3-2 7 4-2-1 4+2+1-2 5
2-2-2 2+2+2-2 4 4-2-1 4+2+1-2 5
2-1-1 2+1+1-2 2 3-2-0 3+2+0-1 4
1-1-1 1+1+1-2 1 3-1-0 3+1+0-1 3
0-0-0 1 1 3-1-0 3+1+0-1 3
    26     26

Ikusten denez, bi kasuetan 26 puntu lortu dituzu.

Partida batean, gehienez 78 puntu lor daitezke.

Iturriak

Michael Dummett: The Game of Tarot. Duckworth & Co, London, 1980.

Catherine Perry Hargrave: A History of Playing Cards. Dover Publications, Inc., New York, 1930.

David Parlett: A History of Card Games. Oxford University Press, Oxford, 1991.

Barajas de colección (2). Ediciones del Prado, Madril, 2004.

Ulrich-Trzes-art: Eskuko orria.

 

Ulrich-Trzes-art: http://mamluk.spiorad.net/index.htm

Ulrich-Trzes-art: https://www.kickstarter.com/projects/urbanincarnations/trzes-moorish-deck

Simon Wintle: https://www.wopc.co.uk/spain/moorish/moorish-playing-cards

Andy Pollett: http://a_pollett.tripod.com/cards.htm

Wikipedia (en)